روی بسته بندی محصولات مختلف، برچسب هایی وجود دارد که هر کدام اطلاعات مشخص و مفیدی را به مصرف کننده یا توزیع کننده ارائه می کنند. اطلاعاتی همچون کدهای شناسه اصالت، مشخصات ظاهری، مشخصات کارکردی، جدول ارزش غذایی، برخی از اطلاعات روی برچسب مشخصات کالا هستند. هر کدام از برچسب ها نام و کارکرد معینی داشته و به لحاظ ظاهری تفاوت هایی دارند.
برچسب مشخصات کالا چیست و چه کاربردهایی دارد؟
برچسب مشخصات کالا یکی از انواع برچسب ها است که روی بسته بندی طیف وسیعی از کالاها از جمله لوازم خانگی، تجهیزات صنعتی، محصولات خوراکی و آشامیدنی چسبانده می شود. این برچسب پرکاربرد همان طور که از نامش پیداست، مشخصات کالا را به صورت خلاصه بیان می کند. در این مقاله با این برچسب بیشتر آشنا خواهید شد.
اطلاعات مندرج روی برچسب مشخصات
همان طور که اشاره شد، برچسب مشخصات کالا یکی از برچسب های پرکاربرد برای محصولات مختلف است. در ابتدا باید گفت تمام اطلاعاتی که برای شناسایی محصول و نحوه استفاده از آن مورد نیاز است، روی برچسب مشخصات نوشته شده است. در واقع وظیفه برچسب مشخصات کالا این است که مصرف کننده با مطالعه و دقت در آن، بتواند نسبت به تمام نکات لازم در مورد آن محصول آگاه شود.
شماره مجوز تولید، آدرس کارخانه و محل تولید آن، مواد اولیه تشکیل دهنده، قیمت، تاریخ تولید و تاریخ انقضا، نکات ایمنی، روش مصرف از جمله اطلاعات مهمی هستند که معمولا روی برچسب مشخصات کالا درج می شوند. در برخی محصولات مانند لوازم آرایشی و بهداشتی، بسته به حساسیت آنها، اطلاعات جزئی تری روی برچسب مشاهده می شود. به عنوان مثال روش مصرف محصول تشریح شده و موارد منع مصرف ذکر شده است.
اهمیت برچسب مشخصات کالا به این جهت است که تا حد زیادی نشان دهنده کیفیت و اصالت محصول است. این نوع برچسب که هم برای محصولات خارجی و هم داخلی کاربرد گسترده دارد، نشان می دهد محصول مورد نظر از استاندارد مناسبی برخوردار بوده و تحت نظارت سازمان های مسئول از جمله وزارت بهداشت و سازمان استاندارد است. از این رو استفاده از محصولاتی که لیبل مشخصات کالا ندارند عاقلانه نبوده و ممکن است باعث ضرر و زیان مصرف کننده گردند.
برچسب مشخصات روی چه کالاهایی وجود دارد؟
هر محصول قبل از اینکه به دست مصرف کننده نهایی برسد، فرآیندهایی را پشت سرگذاشته و دارای ویژگی هایی است که مصرف کننده باید نسبت به آنها مطلع باشد. این اطلاعات به او کمک می کند انتخاب بهتری داشته و پول خود را در جای درست مصرف کند. بهترین منبع برای کسب این اطلاعات برچسب مشخصات کالا است که روی بسته بندی محصول چسبانده می شود. معمولا قبل از خرید هر کالایی به خصوص کالاهای جدید، این برچسب را بررسی نموده و با نیازهای خود مطابقت می دهیم. برچسب مشخصات کالا، بر روی انواع مختلف محصولات چسبانده می شود، از محصولات غذایی گرفته تا ابزارها و لوازم خانگی و صنعتی. دو گروه از محصولاتی که برچسب مشخصات کالا برای آنها اهمیت زیادی دارد، محصولات غذایی و لوازم خانگی هستند. در ادامه در مورد جزئیات برچسب آنها صحبت خواهد شد.
برچسب مشخصات کالا برای محصولات غذایی
چون محصولات غذایی به طور مستقیم با سلامتی انسان سروکار دارند، برچسب اصالت کالا برای آنها بسیار اهمیت دارد. اطلاع از جزئیات تولید، مواد اولیه، تاریخ تولید و انقضا و ارزش غذایی، در مورد تمام محصولات خوراکی و آشامیدنی تولید شده در کارخانجات، مهم است. علامت استاندارد، سیب سلامت، کد اصالت و جدول ارزش غذایی از مهم ترین علائم و اطلاعاتی هستند که برای محصولات غذایی ضرورت دارند. در فرهنگ عمومی کشور، توجه به این اطلاعات، رواج یافته و اکثر مردم به برچسب مشخصات کالا در محصولات غذایی توجه می کنند.
محصولات غذایی بسته بندی شده تنوع گسترده ای دارند. برخی مانند چیپس، پفک و کیک به عنوان میان وعده یا سرگرمی مورد استفاده قرار می گیرند و برخی همچون انواع کنسروها، غذاهای آماده و نیمه آماده، ماکارونی و روغن در وعده غذای اصلی استفاده می شوند. همانطور که مصرف غذاهای فرآوری شده و کارخانه ای گسترش یافته است، توجه به برچسب مشخصات کالا نیز، اهمیت دو چندان پیدا کرده است. بسیاری از افراد، به خصوص مبتلایان به بیماری هایی همچون دیابت، کلسترول بالا، کبد چرب، به برچسب ارزش غذایی این محصولات دقت کرده و انتخاب خود را بر اساس اطلاعات مندرج در آن، انجام می دهند. روی این برچسب نوار قرمز نشان دهنده درصد زیاد، نوار نارنجی نشان دهنده درصد متوسط و نوار سبز نشان دهنده درصد اندک است.
برچسب مشخصات کالا برای لوازم خانگی
گروه دیگری از محصولات که برچسب مشخصات کالا برای آنها اهمیت دارد، لوازم خانگی هستند. با توجه به اینکه هر فرد و خانواده برای خرید چنین لوازمی هزینه زیادی را صرف می کند، آگاهی نسبت به مشخصات آنها اهمیت بسیار زیادی دارد. یکی از مشکلات موجود در بازار لوازم خانگی، وجود کالاهای فیک است که شباهت ظاهری زیادی با اصلی دارند. برچسب مشخصات کالا می تواند تا حد زیادی برای رفع این مشکل به مردم کمک کند.
برچسب مصرف انرژی یکی دیگر از اطلاعات مهم برچسب مشخصات کالا برای لوازم خانگی برقی است. با توجه به اهمیت صرفه جویی در انرژی، بسیاری از کشورها از جمله ایران، اقدامات زیادی برای کاهش مصرف برق در بخش مصارف خانگی انجام داده اند. یکی از این اقدامات اجبار برای استفاده از برچسب مصرف انرژی بر روی محصولات و تشویق مردم به خرید لوازمی است که برق کمتری مصرف می کنند.
برچسب مشخصات کالا راهی برای نظارت عموم مردم بر بازار
همان طور که تولیدکنندگان و وارد کنندگان محصولات مختلف وظیفه دارند مجوزهای لازم را برای محصولات خود اخذ نموده و اطلاعات موثق و کافی روی محصول مندرج نمایند؛ عموم مردم وظیفه دارند نسبت به این برچسب ها هوشیار باشند. برچسب های مختلف از جمله برچسب مشخصات کالا می توانند راهی مطمئن برای کشف و ضبط محصولات ناسالم، غیرمعتبر و فیک باشند. هر زمان یک مشتری از طریق برچسب محصول، متوجه تقلبی یا ناسالم بودن محصولی شود، وظیفه دارد مراتب را به نهادهای نظارتی مسئول گزارش دهد. معمولا برخورد این نهادها با متخلفان بسیار شدید بوده و عواقبی همچون زندان و جریمه نقدی در پی دارد. بنابراین لازم است آگاهی کافی نسبت به برچسب های مختلف داشته و نسبت به آنها بی تفاوت نباشیم.